AKTUALNOŚCI

Wtorek 19.03.2024

liczba odwiedzin: 4669370

DZWONKI

0.      7:10 - 7:55

1.      8:00 - 8:45

2.      8:50 - 9:35

3.      9:40 - 10:25

4.     10:35 - 11:20

5.     11:30 - 12:15

6.     12:30 - 13:15

7.     13:20 - 14:05

8.     14:10 - 14:55

9.     15:00 - 15:45

10.   15:50 - 16:35

11.   16:40 - 17:25

12.   17:30 - 18:15

Galeria zdjęć

EGZAMIN MATURALNY

NOWA MATURA OD 2015 r.

PRZYKŁADOWE ZADANIA DO EGZAMINU USTNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO

Zadania do egzaminu ustnego

 

TEKSTY IKONICZNE

 

Zadanie 1

Anna Karpowicz-Westner

Na czerwonej sofie

 

 

Źródło: Anna Karpowicz-Westner, Na czerwonej sofie, [w:] http://3.bp.blogspot.com [dostęp w dniu: 3.02.2015 r.].

 

Jak artyści przedstawiają marzycieli? Odpowiedz, interpretując obraz Anny Karpowicz-Westner Na czerwonej sofie i wybrane utwory literackie.

 

 

  Zad 2.       Jakie odczytanie Dziadów cz. III Adama Mickiewicza odnajdujesz na zapowiadającym

sztukę plakacie teatralnym? Omów zagadnienie, wykorzystując znajomość dramatu.

 

 

Zadanie 3

Jakie refleksje o sławnych ludziach  wyrażają twórcy w swoich dziełach? Odpowiedz na podstawie interpretacji muralu przedstawiającego Marię Skłodowską-Curie oraz wybranych tekstów literackich.

 

 

 

Good Looking Studio

Urodziłam się w Warszawie

 

http://d.polskatimes.pl/k/r/1/61/4d/52da07090d1de_o.jpg

Źródło: Good Looking Studio, mural Urodziłam się w Warszawie, [w:] http://www.goodlooking.pl/, [dostęp w dniu: 23. 01.2015 r.].

 

 

Zadanie 4

 

 

Zadanie 5

Zadanie 6

 

 

TEKSTY LITERACKIE

 

Zadanie 7

 

 

Zadanie 8

 

 

Zadanie 9

Jakie wyobrażenia Polski można odnaleźć w tekstach kultury? Omów zagadnienie, odwołując się do podanego fragmentu i do całości Wesela Stanisława Wyspiańskiego oraz wybranego tekstu kultury.

 

 

 

Stanisław Wyspiański

Wesele

 

SCENA 16.

POETA, PANNA MŁODA.

 

POETA

Panna młoda – ze snu, z nocy?

PANNA MŁODA

A sen to miałam,

choć nie spałam,

ino w taki ległam niemocy...

POETA

Od miłości panna młoda osłabła.

PANNA MŁODA

– – – – – – – – – – – – – – – –

We złotej ogromnej karocy

napotkałam na śnie diabła;

takie mi sie głupstwo śniło,

tak sie ta pletło, baiło.

POETA

I od razu diabeł jak z procy,

i od razu kareta złota?

PANNA MŁODA

A tak-ta na śnie, nie dziwota,

że sie jakie byle co zwidzi;

niech ino pon nie szydzi,

bo pon, to po dniu zdziwuje,

jesce wsędy rozgaduje,

jakby cejco – choć ni ma co.

POETA

Są tacy, co za to płacą;

że z jednego takiego bajania

można sobie powóz sprawić

i zestrojonego diabła,

i ogromnie wielu gapiów zabawić.

PANNA MŁODA

Od tańcenia takem osłabła...

Śniło mi się, że siadam do karety,

a oczy mi sie kleją – o rety. –

Śniło mi się, że siedze w karecie

i pytam sie, bo mnie wiezą przez lasy,

przez jakiesi murowane miasta – –

„a gdziez mnie, biesy, wieziecie?”

a oni mówią: „do Polski” –

A kaz tyz ta Polska, a kaz ta?

Pon wiedzą?

 

POETA

Po całym świecie

możesz szukać Polski, panno młoda,

i nigdzie jej nie najdziecie.

PANNA MŁODA

To może i szukać szkoda.

POETA

A jest jedna mała klatka –

o, niech tak Jagusia przymknie

rękę pod pierś.

PANNA MŁODA

To zakładka

gorseta, zeszyta troche przyciaśnie.

POETA

– – – A tam puka?

PANNA MŁODA

I cóz za tako nauka?

Serce – ! – ?

POETA

A to Polska właśnie.

 

Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, Wrocław 1981, s. 213–214.

Zadanie 10

Zadanie 11

Zadanie 12

 

TEKSTY O JĘZYKU

 

Zadanie 13

 

W jakim celu twórcy tekstów kultury wykorzystują dialektyzmy? Uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do przytoczonego fragmentu tekstu Adama Kulawika Dialektyzmy oraz do innego tekstu kultury.

 

 

Adam Kulawik

 

Dialektyzmy

Dialektyzm to element leksykalny obcy słownikowi języka literackiego, rozumianego jako język elity kulturalnej, pochodzący z zasobów leksykalnych rozmaitych gwar. Użyty literacko, czyli artystycznie, stanowi w warstwie słownictwa moment bardzo charakterystyczny. Wprowadzony do tekstu literackiego dialektyzm może pełnić następujące funkcje:

  1. charakteryzować postaci literackie w tym sensie, że określa ich status społeczny;
  2. oddawać koloryt lokalny;
  3. pełnić doraźne funkcje estetyczno-ekspresywne. […]

Bardzo popularne w okresie Młodej Polski, a także w okresie dwudziestolecia międzywojennego nasycanie utworów literackich słownictwem gwarowym znajdowało szerokie uzasadnienie w sytuacji społeczno-politycznej chłopstwa […]. W zależności od wielu czynników udział słownictwa gwarowego w tekstach literackich może być mniejszy lub większy: od sporadycznego użycia pojedynczych słów do posługiwania się wyłącznie językiem gwary. […] Bywa i tak, że dialektyzmy, czy w ogóle konkretna gwara, traktowane są jako elementy tworzywa językowego utworu i służą do celowej jego archaizacji. Takie zjawisko występuje w języku Krzyżaków Sienkiewicza […].

Żywotność gwar w funkcjach literackich potwierdza współcześnie praktyka literatury, bardzo odmienna od praktyk dawniejszych.

 

Źródło: Adam Kulawik, Dialektyzmy, [w:] tenże, Poetka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Kraków 1994, s. 74–75.

 

 

Zadanie 14

 

 

Jak przestrzeganie netykiety wpływa na komunikowanie się internautów? Omów zagadnienie, odwołując się do przytoczonego tekstu, innych tekstów kultury oraz własnych doświadczeń językowych.

 

 

Małgorzata Budzik

Uwagi o kulturze komunikacyjnej w Internecie

 

W usprawnieniu komunikowania się [...] internautom pomagać ma tzw. netykieta. Termin ten, wzorowany na angielskim neologizmie netiquette – zbitce słów net/NETWORK ('sieć') etiquette ('etykieta') – oznacza sieciową etykietę. [...] Nie stanowi [ona] zbioru sztywnych nakazów, to raczej kodeks zachowań określający dobre maniery. Jak zauważa Rafał Rynkiewicz, jeden z autorów netykiety, służyć ma ona uświadomieniu lub przypomnieniu pewnych zasad obowiązujących w bardzo już licznej społeczności internautów. A zasady służą nam wszystkim – mnie, Tobie i „im” – byśmy wszyscy mogli tworzyć zdrową społeczność w kraju (sieci) bez granic. Zasady każdej netykiety są aktualne niezależnie od daty jej napisania! To, że czasem coś gdzieś w sieci zauważyłeś, nie oznacza wcale, że to jest dobre i poprawne. Są trzy główne zasady: Myśl(!); Nie działaj na czyjąś szkodę; Nie nadużywaj. Internetowy savoir-vivre, precyzujący obowiązujące w sieci prawidła komunikowania się, choć nie jest obligatoryjny, to jednak ma na celu uświadomienie, pouczenie i zwrócenie uwagi na pewne zachowania i sytuacje. Stąd można wnioskować, że stosowanie się do zasad netykiety pozwala na sprawne porozumiewanie się z innymi użytkownikami oraz na efektywną pracę w sieci, zapewnia przychylność odbiorcy, poświęcenie należytej uwagi redagowanym komunikatom, jak również świadczy o kulturze osobistej internauty.

 

Źródło: Małgorzata Budzik, Uwagi o kulturze komunikacyjnej w internecie, [w:] Norma a komunikacja, red. M. Steciąg, M. Bugajski, Wrocław 2009, s. 227–237.

 

Zadanie. 15.

 

 

Jakie są wyznaczniki dobrego stylu? Odpowiedz, odwołując się do tekstu Michała Rusinka i Anety Załazińskiej, wybranego tekstu kultury oraz własnych doświadczeń komunikacyjnych.

 

Michał Rusinek, Aneta Załazińska

W jakim stylu?

 

Kwintesencja stylu tkwi w tak zwanych figurach stylistycznych. […] Istnieją takie figury, które są jak przyprawa dodawana do potrawy na samym końcu, polegające na: zmianie szyku wyrazów w zdaniu (na przykład umieszczając na końcu czasowniki, można w polszczyźnie uzyskać styl archaizowany, podobny do składni staropolskiej, wzorowanej na łacińskiej), użyciu wykrzykników, pytań retorycznych […]. Kluczowe znaczenie dla stylu mają jednak inne figury, na przykład metafora […]. Wcale nie jest ona zarezerwowana wyłącznie dla poetów. Pojawia się dosłownie wszędzie – od sonetu po instrukcję obsługi pralki automatycznej. A polega na tym, że o jakiejś rzeczy mówimy tak jakby była inną rzeczą, do niej pod jakimś względem podobną. Kiedy chcemy powiedzieć, że wszyscy uczniowie po usłyszeniu pytania nauczyciela podnieśli ręce, to możemy użyć metafory „las rąk” – jest ona zrozumiała, gdyż wiele wzniesionych w górę rąk przypomina gęstwinę drzew. To przykład banalny i dość wyświechtany. Jedną z ładniejszych metafor w naszej kulturze jest Blaise'a Pascala definicja człowieka: „trzcina myśląca”. Człowiek jest podobny do trzciny: kruchy, ledwie podmuch może go złamać, ale i starający się dążyć ku górze […]; różni się od niej myśleniem. Metafora może także pomóc zrozumieć jakieś nowe zjawisko czy nową rzecz, przyrównując ją do rzeczy już dobrze znanej. […]

Żeby się „zgrać” (metafora!), nadawca i odbiorca powinni mieć wspólny układ odniesień, wspólną sferę wyrazistych obrazów. Dobry mówca, jeśli stara się wyjaśnić coś rolnikowi, powinien posługiwać się porównaniami do czegoś, co temu ostatniemu jest doskonale, namacalnie znane, na przykład do plonu, żniw, gleby, korzeni; jeśli przekonuje do czegoś murarza – porównywać powinien do fundamentu, spoiwa, tynku.

Uważamy, iż kwestię doboru stylu należy rozważać na każdym etapie obmyślania wypowiedzi.

 

Źródło: Michał Rusinek, Aneta Załazińska, Retoryka podręczna, czyli jak wnikliwie słuchać i przekonująco mówić, Kraków 2005, s. 183–185.

Zadanie 16

Zadanie 17

Zadanie 18

Kontakt

  • Zespół Szkół Gastronomiczno-Usługowych
    ul.Katowicka 64
    41-500 Chorzów
  • (+32) 24 11 725

Kontakt

Warsztat Szkolny

ul. Powstańców 6a

41-500 Chorzów


tel. (+32) 24 11 075

Mapa

Wtorek 19.03.2024